การเล่น คือ กิจกรรมเสริมทักษะการเรียนรู้สำคัญของเด็กวัย 1-3 ปี หากพ่อแม่สนับสนุนให้ลูกได้เล่น ทำกิจกรรม เรียนรู้สิ่งที่เหมาะสม สอดคล้องกับระดับพัฒนาการ ก็จะช่วยให้ลูกมีพัฒนาการที่ดีสมวัย และเรียนรู้ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ และในวันนี้เราจะมาเรียนรู้ประโยชน์ของการเล่น และทำความรู้จักกับกิจกรรมเสริมทักษะต่าง ๆ กัน
การส่งเสริมให้ลูกทำกิจกรรมเสริมทักษะต่าง ๆ นั้น ต้องสอดคล้องกับพัฒนาการของลูกในช่วงวัยนั้น ๆ โดยพัฒนาการในเด็กแบ่งออกเป็น 4 ด้าน ได้แก่
- พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อ
- พัฒนาการด้านภาษาและการสื่อสาร
- พัฒนาการด้านอารมณ์และสังคม
- พัฒนาการด้านการช่วยเหลือตัวเองและการปรับตัว
แม้ว่าเด็กก่อนวัยเรียนที่มีอายุ 1-3 ปี จะยังสื่อสารไม่คล่อง และยังไม่เข้าใจการเรียนการสอนที่ซับซ้อน แต่คุณพ่อคุณแม่ก็สามารถจัดหากิจกรรมเสริมทักษะให้เขาได้ ผ่านการเล่นและการเรียนรู้ตามวัย ได้ดังนี้
กิจกรรมเสริมทักษะสำหรับเด็กวัย 12 – 18 เดือน
เด็กในช่วงวัยนี้มีพัฒนาการที่สำคัญได้แก่ สามารถยืนด้วยตัวเองได้ชั่วครู่ เริ่มเดินเองได้ วางของซ้อนกันได้ เริ่มเรียกชื่อพ่อ แม่ หรือพูดคำพยางค์เดียวที่มีความหมาย สามารถบอกส่วนต่าง ๆ บนใบหน้าได้ ดังนั้น กิจกรรมเสริมทักษะที่คุณพ่อควรส่งเสริมให้ลูกทำได้แก่ ให้ลูกหัดยืน และหัดเดินด้วยตนเอง หาของเล่นเพื่อการเรียนรู้ เช่น ให้ลูกหยิบห่วงใส่แท่งไม้ พูดคุย ชี้ลูกให้สังเกตสิ่งต่าง ๆ รอบตัว สอนให้รู้จักส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย และให้หยิบตักอาหารด้วยตัวเอง โดยไม่ต้องกังวลว่าจะเลอะเทอะหรือไม่ เพราะลูกการที่ลูกทำอาหารหกบ้างในวัยนี้ถือเป็นเรื่องธรรมดา
กิจกรรมเสริมทักษะสำหรับเด็กวัย 18 -24 เดือน
เด็กในช่วงวัยนี้จะสามารถเดินได้อย่างคล่องแคล่วแล้ว พัฒนาการของกล้ามเนื้อมัดเล็กก็แข็งแรงขึ้น สามารถพูดเป็นคำ 2-3 พยางค์ติดกันได้บ้างแล้ว ดังนั้น กิจกรรมเสริมทักษะการเรียนรู้ที่พ่อแม่ควรเสริมให้ลูก ได้แก่ พาลูกไปเดินเล่นที่สนามเด็กเล่น ให้ลูกได้ปีนป่าย ได้วิ่งอย่างเต็มที่ เสริมการเล่นของเล่นที่ซับซ้อนมากขึ้น เน้นเรื่องความแตกต่างของสี และรูปทรง ชวนลูกพูดคุยเกี่ยวกับสิ่งรอบตัว สอนให้ลูกบอกชื่อเล่นของตนเองได้ ให้ลูกเริ่มถอดเสื้อผ้าด้วยตัวเอง เริ่มฝึกพฤติกรรมการขับถ่ายที่เหมาะสม ให้ลูกลองช่วยงานบ้านง่าย ๆ และเริ่มชี้แนะในสิ่งที่ควรทำ และไม่ควรทำได้แล้วในวัยนี้
กิจกรรมเสริมทักษะสำหรับเด็กวัย 3 ปี
เด็กวัย 3 ปี คือช่วงวัยที่เตรียมตัวเข้าเรียนในระดับชั้นอนุบาล 1 มีพัฒนาการตามวัยที่โตขึ้นจากเดิมอย่างเห็นได้ชัด เริ่มมีความเป็นตัวของตัวเอง เด็กในวัยนี้สามารถพูดเป็นประโยค และสามารถสนทนาตอบโต้ได้แล้ว และรู้จักการรับผิดชอบตนเองมากขึ้น คุณพ่อคุณแม่สามารถส่งเสริมพัฒนาการ และการเรียนรู้ให้ลูกในวัยนี้ได้ ด้วยการให้ลูกฝึกขีดเขียน ระบายสี นับเลข พูดคุย เล่านิทาน ร้องเพลง เล่นดนตรี เล่นบทบาทสมมติ หรือออกกำลังกายตามวัย ควรปลูกฝังให้ลูกมีความกล้าแสดงออก และดูแลตัวเองง่าย ๆ ได้ เช่น รับประทานอาหารด้วยตัวเอง แต่งตัวเอง และในช่วงนี้ คุณพ่อคุณแม่ต้องสนใจความรู้สึกของลูกเป็นพิเศษ และตอบสนองความต้องการของลูก โดยไม่บังคับฝืนใจ และไม่ตามใจจนมากเกินควร
ประโยชน์ของการให้ลูกทำกิจกรรมเสริมทักษะการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับพัฒนาการให้ลูกวัย 1-3 ปี
- เป็นกิจกรรมที่สร้างช่วงเวลาที่ดี มีความสุข สนุกสนาน เสริมความรักความผูกพัน ระหว่างสมาชิกในครอบครัว
- เป็นการเตรียมพร้อมการเข้าสังคม และการอยู่ร่วมกับผู้อื่นให้กับลูก เมื่อลูกต้องเข้าเรียนในระดับชั้นอนุบาล
- เสริมพัฒนาการของลูกให้ดีสมวัยอย่างรอบด้าน ทั้งร่างกาย สมอง และจิตใจ
สิ่งสำคัญที่จะช่วยกระตุ้นพัฒนาการของลูกในวัยก่อนเรียนได้อย่างมีศักยภาพ นั่นคือพ่อแม่ต้องมีส่วนร่วมในการเล่น หรือในการทำกิจกรรมเสริมการเรียนรู้ของลูก ทั้งนี้ก็เพื่อเพิ่มความสัมพันธ์อันดีภายในบ้าน และเป็นการดูแลความปลอดภัยในการเล่นของลูกไปพร้อม ๆ กัน คุณพ่อคุณแม่ควรเฝ้าระวัง สังเกต และช่วยให้ลูกหลีกเลี่ยงในสิ่งที่อาจเป็นอันตรายกับเขาได้ ดูแลเรื่องสุขอนามัยของลูก รวมถึงของเล่น และสถานที่ในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ให้ละเอียด ที่สำคัญ นอกจากกิจกรรมเสริมทักษะต่าง ๆ นี้แล้ว การดูแลเรื่องโภชนาการที่เหมาะสม รวมถึงการพักผ่อนให้เพียงพอ ก็เป็นสิ่งสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่ ควรดูแลให้ดีไม่แพ้กัน เพื่อให้ลูกเติบโตอย่างแข็งแรง เรียนรู้ได้ดีไม่มีสะดุด มีพัฒนาการที่ดีรอบด้านสมวัย
บทความที่คุณอาจสนใจ
การกระตุ้นพัฒนาการเด็กก่อนวัยเรียน 1-3 ปี รอบด้าน คุณพ่อคุณแม่ควรทำอย่างไร?
เทคนิค พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ในเด็ก ตั้งแต่วัยก่อนเข้าเรียน
